Ο παλαιότερο σωζόμενο αρχιτεκτόνημα των Φαρσάλων, ένα από τα πιο αξιόλογα δείγματα της κοσμικής αρχιτεκτονικής της Οθωμανικής περιόδου στην περιοχή, ο πύργος Καραμίχου στη σίγουρα εντυπωσιακή εικόνα της εποχής της αρχικής κατασκευής του, όταν θα αποτελούσε την κεντρική μονάδα ενός εκτεταμένου κτηριακού συνόλου, με πλήθος βοηθητικών οικοδομημάτων (παράσπιτα) και θα κυριαρχούσε στο αστικό τοπίο των αρχών του 18ου αιώνα με το ύψος του. Πρόκειται για ένα από τα πιο αξιόλογα δείγματα της κοσμικής αρχιτεκτονικής της Οθωμανικής περιόδου των Φαρσάλων, από την οποία ελάχιστα κτήρια έχουν διασωθεί και θεωρείται μάλιστα το παλαιότερο σωζόμενο αρχιτεκτόνημα της πόλης.
Τα περισσότερα παραδείγματα χρονολογημένων παραδοσιακών σπιτιών, που διασώζονται σήμερα στη Θεσσαλία, ανήκουν στο 19ο αιώνα. Ξεχωριστή κατηγορία όμως, συνιστούν οι πύργοι, που ανάγονται κατασκευαστικά, συνήθως, στο α’ μισό του 18ου αιώνα. Πρόκειται για τις γνωστές μορφές της κούλας ή κούλιας, μιας ονομασίας γνωστής από τον 11ο αιώνα στους Βυζαντινούς και κοινής για τους μοναχικούς πύργους της Βαλκανικής. Τα κτήρια αυτά, με το φρουριακό τους χαρακτήρα, αντανακλούν την αμυντική αναγκαιότητα σε ιδιαίτερα ταραγμένες περιόδους για τους πληθυσμούς που διαβιούσαν μέσα στους κόλπους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και οι αρχιτεκτονικές τους καταβολές θα πρέπει να αναζητηθούν σε βυζαντινά και μεσαιωνικά ιταλικά πρότυπα.
Τα σοβαρότερα προβλήματα, που θέτουν τη ζωή των κατοίκων τόσο της υπαίθρου, όσο και των αστικών περιοχών εν κινδύνω, είναι οι ληστρικές επιδρομές των άτακτων στοιχείων που δρούσαν ανενόχλητα μέσα στο χαλαρό έλεγχο των επαρχιακών οθωμανικών διοικήσεων, που συχνά μάλιστα τις υπέθαλπαν, οι σιτοδείες και οι επιδημίες πανούκλας. Το 18ο αιώνα εξάλλου, διογκώνεται η απληστία και η κακοδιοίκηση των αλβανών οπλοφόρων, που λυμαίνονται τυχοδιωκτικά την περιοχή της Θεσσαλίας και η ζωή των κατοίκων καθίσταται επισφαλής. Όσον αφορά αποκλειστικά, στον τουρκικό πληθυσμό, αυτός απειλείται και από τη δράση των χριστιανών κλεφτών που εφορμούν από τα ορεινά, επιχειρώντας ένοπλες ληστρικές επιθέσεις ή απαγωγές ατόμων, μια συνηθισμένη πρακτική άσκησης πίεσης.
Τα δεδομένα αυτά αναγκάζουν τους ευπορότερους των Οθωμανών να επιλέγουν ως κατοικία, φρουριακού χαρακτήρα κτήρια.
Μέχρι και την περίοδο χρήσης του κτηρίου από την οικογένεια του Σωτήρη Καραμίχου, εξωτερικά δεν ήταν σοβατισμένος (όπως διαβεβαιώνουν οι απόγονοι Καραμίχου). Η πέτρα ήταν γυμνή, εκτός από τις λευκές ταινίες που διακοσμούσαν επιλεγμένα σημεία της επιδερμίδας του κελύφους και που τοποθετήθηκαν, έτσι ώστε να τονίζουν τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία, π.χ. την περίμετρο των παραθύρων, των θυρών ή τη γραμμή των σεναζιών.
· Μεταξύ των ετών 1943-1945 έγιναν, καθώς φαίνεται, παρεμβάσεις στο κτήριο, όπως εσωτερικό σοβάτισμα, που κατέστρεψε τις τοιχογραφίες και τα εν γένει επιτοίχια διακοσμητικά.
· Μετά το σεισμό του 1954, κατά τον οποίο το κτήριο υπέστη ζημιές, έγιναν επισκευές σε οριζόντια αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως η εν μέρει αντικατάσταση των ξύλινων σεναζιών από μπετοδοκούς.
· Είναι άγνωστο πότε έγινε το εξωτερικό σοβάτισμα του κελύφους του κτηρίου.
Το ισόγειο υπήρξε πάντοτε ένας απομονωμένος χώρος αποθηκευτικής χρήσης, χωρίς καμία δυνατότητα εσωτερικής επικοινωνίας με τους επάνω ορόφους.
Α' ΟΡΟΦΟΣ
· Ο α' όροφος φιλοξενούσε τους χώρους της διημέρευσης των ενοίκων. Στη ΒΔ και τη ΒΑ γωνία του ορόφου υπήρχαν αντίστοιχα, τα δύο υπνοδωμάτια του σπιτιού, με το κύριο να είναι αυτό της ΒΑ γωνίας.
· Ανάμεσα στα δύο υπνοδωμάτια, στο βόρειο τμήμα του ορόφου, υπήρχε η κουζίνα.
· Τη ΝΑ γωνία του ορόφου καταλάμβανε το καθιστικό, με χτιστό τζάκι στη γωνία ανάμεσα στα δύο παράθυρα.
· Στο ΝΔ τμήμα του ορόφου υψωνόταν η ξύλινη εσωτερική σκάλα που οδηγούσε στο β΄ όροφο, ενώ κάτω από αυτή βρισκόταν η τουαλέτα.
· Τα ταβάνια ήταν κι αυτά ξύλινα, με κατασκευαστικές και τυπολογικές ομοιότητες, σύμφωνα με μαρτυρίες, με αυτά της οικίας Σβάρτς στα Αμπελάκια.
· Τα πατώματα ήταν ξύλινα (δρύινα) σε χρώματα μπεζ-καφέ και σοβατεπί.
· Η εσωτερική σκάλα, που οδηγούσε στο β' όροφο, ήταν κι αυτή φτιαγμένη από όμοιο με τα πατώματα ξύλο.
Β' ΟΡΟΦΟΣ
· Ο β' όροφος δεν είχε εσωτερικά χωρίσματα (αβέρτο)- μουσαφίρ οντάς.
· Είναι το κύριο πάτωμα που περιέχει τους χώρους υποδοχής.
· Τα ταβάνια ήταν ξύλινα, με κατασκευαστικές και τυπολογικές ομοιότητες, σύμφωνα με μαρτυρίες, με αυτά της οικίας Σβάρτς στα Αμπελάκια. Στο μέσον του ταβανιού υπήρχε κουμπές, με πολύχρωμο, ζωγραφιστό δακτύλιο.
· Τα πατώματα ήταν ξύλινα (δρύινα) σε χρώματα μπεζ-καφέ και σοβατεπί. Γύρω-γύρω το πάτωμα διακοσμούταν με καστανή ταινία, πλάτους περί τα 20εκ., που έφερε κόσμημα φυτικού πλοχμού. Ο ζωγραφιστός δακτύλιος της οροφής επαναλαμβανόταν και στο πάτωμα.
· Αριστερά της σκάλας, κατά μήκος του δυτικού τοίχου υπήρχαν δρύινες μουσάντρες. Αρχικά υπήρχαν γκαρνταρόμπες, στη συνέχεια προθήκες με γυαλικά και τέλος, υπήρχε ανοιχτό, ξύλινο, σκαλιστό μπαράκι, γεμάτο με ασημικά.
· Ο χειμερινός ΝΑ εξώστης, ήταν διακοσμημένος με βιτρώ και εξοπλισμένος με κανονικό σαλόνι και πολύγωνο τραπέζι.
· Στο θερινό ΒΔ εξώστη οδηγούσε απλή ξύλινη μπαλκονόπορτα. Εκεί υπήρχε και ξύλινη καταπακτή (γκλαβανί), που οδηγούσε στη στέγη. Ο εξώστης αυτός έφερε σαλόνι μπαμπού.
· Οι εσωτερικοί τοίχοι του β' ορόφου ήταν κατάγραφοι (γραμμένος οντάς). Στον ανατολικό τοίχο, ανάμεσα στα ανοίγματα των παραθύρων, υπήρχε μεγάλη τοιχογραφία του βασιλικού ζεύγους, Όθων και Αμαλία. Στο βόρειο τοίχο υπήρχε μεγάλος πίνακας του Αχιλλέα. Τις γωνίες των τοίχων διέτρεχε φυτική ταινία.
· Από την οροφή κρεμόταν μεγάλος πολυέλαιος, λαδιού ή πετρελαίου.
· Στους τοίχους του β' ορόφου, γύρω-γύρω, υπήρχαν ξύλινα μεντέρια (μπάσια).
· Στη μέση υπήρχε εκρού-μπεζ βελούδινο σαλόνι με πολλά καθίσματα, καθώς και τραπεζαρία.
· Τα παράθυρα καλύπτονταν με μονοκόμματες διπλές κουρτίνες, μεταξωτές και βελούδινες.
· Ο όροφος αυτός θερμαινόταν με μαγγάλια.
· Μετά από την καταστροφή του 1943 οι εσωτερικοί τοίχοι ασβεστώθηκαν.
Ας σημειωθεί ότι οι νυν λίθινες εξωτερικές σκάλες του κτηρίου όπως και οι δύο εξώστες του δεν ανήκουν στην αρχική φάση κατασκευής του, αλλά είναι προϊόντα μετασκευών μεταγενέστερων φάσεων.
Επιμέλεια - Φωτογραφία : Δημήτρης Καστανάρας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου