Αψίδα Γαλερίου (Καμάρα)

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της Θεσσαλονίκης είναι η Αψίδα του Γαλερίου, που βρίσκεται στην πάνω πλευρά της Εγνατίας οδού.
Πρόκειται στην αρχική του μορφή για ένα οκτάπυλο με 4 κεντρικούς ογκώδεις πεσσούς, 4 δευτερεύοντες στα πλάγια, ισάριθμα τόξα και χαμηλό σφαιροειδή θόλο. Σήμερα σώζονται δύο κύριοι πεσσοί και ένας δευτερεύων, που συνδέονται με πλίνθινο τόξο.
Η αψίδα είναι ένα λαμπρό μνημείο, του οποίου ο προορισμός δεν ήταν πρακτικός αλλά αναμνηστικός και κατασκευάστηκε λίγο πριν το 305 μ.Χ. για να τιμηθεί ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Γαλέριος, ύστερα από την οριστική νίκη του κατά των Περσών.

Η θριαμβική αψίδα του Γαλερίου ήταν τοποθετημένη κάθετα στην αρχαία Εγνατία, που διέσχιζε την πόλη (δυτικά προς ανατολικά) αποτελώντας μέρος του συγκροτήματος των Ρωμαϊκών Ανάκτορων του Γαλερίου (η ανάπτυξη του συγκροτήματος ήταν στις σημερινές πλατείες Ναυαρίνου και Ιπποδρομίου).Η διάταξη της αψίδας ήταν τέτοια ώστε να περνούν κάτω απ’ αυτήν και να διασταυρώνονται ακριβώς στο κέντρο της οι δύο μεγάλες οδικές αρτηρίες, η σημερινή Εγνατία και η οδός που ξεκινούσε από την αψίδα και κατέληγε στη νότια πύλη της Ροτόντας.

Η τέχνη των ανάγλυφων της Καμάρας είναι αφηγηματική και συγχρόνως διακοσμητική. Το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι το πλήθος των παραστάσεων και των μορφών. Για τη διακοσμητική επιδίωξη συχνά παραβλέπονται οι φυσικές αναλογίες (ελέφαντες έχουν το ίδιο ύψος με τα άλογα ή τα άλογα να είναι μικρότερα από τους ανθρώπους). Γενικά η τέχνη των αναγλύφων αποβλέπει περισσότερο στις οπτικές αξίες παρά στις πλαστικές. Ωστόσο τα ανάγλυφα της Καμάρας αποπνέουν ακόμη μια ελληνιστική χάρη. Οι τεχνίτες των αναγλύφων πρέπει να ήταν Έλληνες. Τούτο φαίνεται και από τις ελληνικές επιγραφές, που είναι χαραγμένες ανάμεσα σε παραστάσεις των αναγλύφων: Ποταμός Τίγρις, Οικουμένη κλπ. Στις 14 ζώνες του βόρειου πεσσού εικονίζονται μάχες και η πορεία του Γαλέριου με το στρατό του προς τη χώρα των Περσών. Αντίθετα οι 14 ζώνες του νότιου πεσσού προπαγανδίζουν τη στρατιωτική δύναμη του Γαλέριου και την πολιτική ισχύ και ενότητα της Τετραρχίας, ως ένα σύστημα που μπορεί να διοικήσει τον κόσμο.

Σήμερα είναι γνωστή με το όνομα “Καμάρα” και αποτελεί τον πιο δημοφιλή τόπο συνάντησης των Θεσσαλονικιών και κυρίως των φοιτητών, αφού βρίσκεται δίπλα στην πανεπιστημιούπολη. 

Επιμέλεια - φωτογραφία : Δημήτρης Καστανάρας