Dimitris Kastanaras - Photography: ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ, ΚΡΗΤΗ

Πέμπτη 17 Αυγούστου 2017

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ, ΚΡΗΤΗ - TRAVELOGUE IN ANOGIA OF CRETE

Ανώγεια, η πύλη του ουρανού

Αναμφισβήτητα το πιο ξακουστό και τουριστικό χωριό του Ρεθύμνου, τα Ανώγεια, σκαρφαλωμένα στις πλαγιές του Ψηλορείτη και σε υψόμετρο 700 μ., στη ράχη του υψώματος που ονομάζεται Αρμί (Κορυφογραμμή).

Τα Ανώγεια απέχουν 52 χλμ. από το Ρεθυμνο και 36 χλμ. από το Ηράκλειο. Το όνομά τους οφείλεται στην τοποθεσία που είναι χτισμένα δηλ. σε ανώγειο μέρος (άνω + γαία). Είναι επίσης γνωστά ως Αξικανώγεια (Ξιγκανώγεια) ή Μεγάλα Ανώγεια. Αποτελούνται από τις συνοικίες Συνοικισμός, Μετόχι, Μεσοχωριά, Αϊ Γιώργης, Αϊ Γιάννης και Περαχώρι.
Τα Ανώγεια πρωτοκατοικήθηκαν ήδη πριν το 1182, οπότε μοιράστηκε η Κρήτη στα δώδεκα αρχοντόπουλα του Βυζαντίου και παραχωρήθηκαν ως φέουδο στην οικογένεια των Φωκάδων και αργότερα των Καλλέργηδων. Τότε απέκτησαν και την ονομασία "Βασιλικά Ανώγεια", καθώς ανήκαν στους βασιλικούς άρχοντες. Έτσι, διαφαίνεται ότι τα Ανώγεια, υπήρχαν και κατά την Β' βυζαντινή περίοδο, πριν τη Βενετοκρατία.

Ο πληθυσμός των Ανωγείων έχει διατηρήσει αναλλοίωτη στην πάροδο του χρόνου τη γλώσσα και την ιδιότυπη διάλεκτο στην οποία περιλαμβάνονται έως και σήμερα, ατόφιες λέξεις της αρχαίας ελληνικής. Η προφορά, βαρέα και ευθεία, παρουσιάζεται χαρακτηριστική ειδικότερα στα "λάμδα" και "ρο". Οι περισσότεροι κάτοικοι, διατηρούν τα επώνυμά τους χωρίς την κατάληξη ακης η οποία απαντάται στο υπόλοιπο νησί και ειδικότερα στο κεντρανατολικό τμήμα του.
Ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία, διατηρώντας σημαντικό αριθμό αιγοπροβάτων ενώ χαρακτηριστική παρουσιάζεται επίσης η βιοτεχνία και η παραδοσιακή υφαντουργία της, στην οποία απαντάται, έως και στις μέρες μας, η χρήση αργαλειού.

Τα περίφημα κρητικά υφαντά μονοπωλούν σχεδόν το εμπόρευμα των καταστημάτων στα κεντρικά σοκάκια και τους δρόμους του χωριού, ενώ τα παραδοσιακά καφενεία αποτελούν σημείο αναφοράς για ντόπιους και τουρίστες που σταματούν για να πιουν ρακή και να γευτούν κρητικά εδέσματα.

Ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, η κεντρική πλατεία του Αγίου Γεωργίου είναι πάντα γεμάτη κόσμο, ενώ συχνά διοργανώνονται μουσικές και θεατρικές παραστάσεις. Τόπος καταγωγής των Ξυλούρηδων και των Σκουλάδων, τα Ανώγεια συνδέονται έντονα με την κρητική μουσική παράδοση.

Στην τελευταία πλατεία του χωριού, στο Περαχώρι, συναντάμε το σπίτι του Νίκου Ξυλούρη, το καφενείο-σύμβολο «πλατεία του Συντάγματος» και το μουσείο του περίφημου ξυλογλύπτη Αλκιβιάδη Σκουλά.

Το Περαχώρι είναι η μουσική γωνία των Ανωγείων και κοιτίδα του Νίκου Ξυλούρη, του Ψαραντώνη, του Βασίλη Σκουλά, του Νικηφόρου Αεράκη και άλλων...